Yazdır

Sivas Yöresinde Aterosklerotik Damar Hastalığı Olan Kişilerde
Chlamydophila pneumoniae Seropozitifliği ve Risk Faktörleri ile İlişkisi*

Investigation of Chlamydophila pneumoniae Seropositivity and Risk Factors in Patients with
Atherosclerotic Vascular Disease in Sivas, Turkey

Zeliha Banu KILIÇ1, Ömer POYRAZ1, Ahmet Turhan KILIÇ2

1 Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Sivas.

1 Cumhuriyet University Faculty of Medicine, Department of Medical Microbiology, Sivas, Turkey.

2 Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kalp ve Damar Cerrahi Anabilim Dalı, Sivas.

2 Cumhuriyet University Faculty of Medicine, Department of Cardiovascular Surgery, Sivas, Turkey.

* Bu çalışma, Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından (No. T-417) desteklenmiştir.

ABSTRACT

The role of various microorganisms including Chlamydophila (formerly Chlamydia) pneumoniae, have been frequently investigated in the pathogenesis of atherosclerosis. In our study, the relationship between C.pneumoniae seropositivity and risk factors for atherosclerosis have been evaluated. A total of 90 atherosclerotic patients (71 of them were male; age range: 45-87 years; mean age: 65.3 ± 8.7 years) and 90 control subjects without coronary diseases (41 of them were male; age range: 42-84 years; mean age: 61.6 ± 9.6 years) were included in the study. Both groups were also evaluated for the presence of risk factors such as age, gender, smoking, hypertension, diabetes, obesity, dyslipidemia, familial history and the high levels of ferritin, cholesterol (total, HDL and LDL) and HS (high sensitive)-CRP. The presence of C.pneumoniae IgG, IgM and IgA antibodies were investigated by micro-immunofluorescence (MIF) and ELISA methods using commercial kits (Euroimmun, Germany). The total antibody seropositivity rate was found 100% (90/90) in patient group by both MIF and ELISA methods, while this rate in control group was 94% (85/90) by MIF and 92% (83/90) by ELISA. When MIF test results were taken into consideration (since it is accepted as the reference method for C.pneumoniae serology), IgG, IgM and IgA positivity rates in patient and control groups were found as 100% (90/90) and 89% (80/90); 70% (63/90) and 59% (53/90); 3% (3/90) and 2% (2/90), respectively. Statistically significant difference between patient and control groups was detected only for IgG positivity (p< 0.05) and for total antibody positivities (100% and 94%, respectively) (p< 0.05). The evaluation of the risk factors revealed that age, hypertension, dyslipidemia and HS-CRP levels exhibited statistically significant differences between patient and control groups (p< 0.05 for each parameter tested). Statistically significant relation was detected only between high HS-CRP levels and C.pneumoniae seropositivity (p< 0.05). It was concluded that in areas with high C.pneumoniae infection prevalence, early diagnosis and specific treatment of C.pneumoniae infections, may prevent establishment of chronic infection and eliminate a risk factor for the development of atherosclerosis.

Key words: Atherosclerosis; Chlamydophila pneumoniae; seropositivity; risk factors.

Geliş Tarihi (Received): 06.05.2011 • Kabul Ediliş Tarihi (Accepted): 10.11.2011

Sayın Editör,

Aterosklerozun patogenezinde rol oynayan çok sayıdaki faktörün (hiperlipidemi, hipertansiyon, sigara kullanımı, obezite, diyabet, genetik özellikler, yaşam tarzı, beslenme alışkanlığı vb.) yanı sıra enfeksiyöz ajanların da bu süreçte yer aldığı uzun zamandır tartışılan bir konudur1. Bugün için çeşitli enfeksiyon etkenleri (Chlamydia pneumoniae, Helicobacter pylori, Porphyromonas gingivalis, influenza A virusu, hepatit C virusu, sitomegalovirus, insan immünyetmezlik virusu) ile koroner arter hastalığı gelişim riski arasında bir ilişki olduğu ifade edilmekte ve bu etkenler arasında da en yoğun ilgiyi Chlamydophila (önceden; Chlamydia) pneumoniae çekmektedir2,3,4. C.pneumoniae ile ilgili ilk anlamlı veriler 1992 yılında Shor ve arkadaşlarının5 aterom plaklarında bakterinin varlığını göstermesiyle elde edilmiş, daha sonraki çalışmalarda bu ilişki moleküler, mikrobiyolojik, histolojik ve serolojik yöntemlerle çok yönlü olarak araştırılmıştır6,7,8,9,10,11,12. C.pneumoniae'nın doğrudan ya da dolaylı olarak ateroskleroza zemin hazırladığı, erken aterom oluşumunda makrofaj stimülasyonu ve köpük hücre formasyonunu tetikleyebildiği; ayrıca dislipidemi ile sekonder risk faktörü rolünü de üstlenebileceği rapor edilmektedir6.

Bu çalışmada, bölgemizde aterosklerotik damar hastalığı olan bireylerde C.pneumoniae antikor seropozitifliği ile risk faktörleri arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Temmuz 2009-Temmuz 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilen bu çalışmaya, aterosklerotik damar hastalığı tanısı konulan 90 hasta (71'i erkek; yaş aralığı: 45-87 yıl; yaş ortalaması: 65.3 ± 8.7) ile kontrol olarak kalp-damar hastalığı olmayan 90 birey (41'i erkek; yaş aralığı: 42-84 yıl; yaş ortalaması: 61.6 ± 9.6) dahil edilmiştir. Tüm olgulardan alınan kan örneklerinde açlık kan şekeri, total kolesterol, HDL ve LDL kolesterol, ferritin ve HS (high sensitivity)-CRP düzeyleri belirlenmiş; C.pneumoniae IgG, IgA ve IgM antikorları ise ELISA ve MIF (mikro-immünfloresans) yöntemleriyle ticari kitler (Euroimmun, Germany) kullanılarak araştırılmıştır. Olgulara ayrıca, klasik aterogenik risk faktörlerinin (yaş, cinsiyet, sigara kullanımı, hipertansiyon, dislipidemi, diyabet, obezite, kalp hastalığıyla ilgili aile öyküsü vb.) belirlenmesi amacıyla anket uygulanmıştır.

Çalışmamızda, ELISA ile saptanan C.pneumoniae IgG seropozitifliği hasta grubu için %100 (90/90), kontrol grubu için %92 (83/90); IgA seropozitifliği hasta grubu için %58 (52/90), kontrol grubu için %44 (40/90); IgM seropozitifliği ise her iki grup için de %1 (1/90) olarak belirlenmiştir. Buna karşın hasta ve kontrol gruplarında MIF yöntemiyle saptanan IgG, IgA ve IgM seropozitiflik oranları sırasıyla %100 (90/90) ve %89 (80/90); %70 (63/90) ve %59 (53/90); %3 (3/90) ve %2 (2/90) olarak izlenmiştir. İstatistiksel değerlendirmede, hasta ve kontrol grupları arasında sadece IgG seropozitifliği yönünden anlamlı bir fark saptanmıştır (p< 0.05). C.pneumoniae'nın serolojik tanısında MIF testi altın standart olarak kabul edildiğinden13, hasta ve kontrol gruplarında total antikor seropozitifliğinin değerlendirilmesinde MIF testi sonuçları dikkate alınmış (sırasıyla %100 ve %94) ve gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilmiştir (p< 0.05). Hasta ve kontrol grupları risk faktörlerinin varlığı yönünden irdelendiğinde; sigara kullanımı, diyabet, aile öyküsü, obezite ve ferritin düzeyleri yönünden aralarında anlamlı bir fark bulunmazken (p> 0.05); yaş, hipertansiyon, dislipidemi ve HS-CRP düzeyleri yönünden saptanan farklar istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (her bir parametre için p< 0.05). Grup ayırımı yapılmaksızın C.pneumoniae seropozitifliği risk faktörlerine göre irdelendiğinde ise, sadece yüksek HS-CRP düzeyi ile istatistiksel olarak ilişki gösterdiği belirlenmiştir (p< 0.05).

Koroner arter hastalığı olanlarda C.pneumoniae'nın tespit sıklığı çok farklı oranlarda (%0-100) bildirilmekte ve çalışmalar arasındaki çelişkili sonuçlar dikkati çekmektedir14,15. Bizim çalışmamızda, koroner arter hastalığı ile C.pneumoniae arasındaki olası ilişki serolojik olarak araştırılmış, hasta ve kontrol gruplarında saptanan seropozitiflik oranları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bu sonuç, literatürdeki çoğu veriyle uyumludur9,10,11,12. Çalışmamızda elde edilen bir diğer bulgu ise, kontrol grubunda saptanan yüksek (%89) C.pneumoniae IgG seropozitifliğidir. Bu durum bölgemizde C.pneumoniae enfeksiyonlarının oldukça yaygın olduğunu vurgulamaktadır. Sonuç olarak, özellikle enfeksiyon prevalansının yüksek olduğu bölgelerde, C.pneumoniae enfeksiyonlarının erken ve doğru tanısı ve uygun tedavisi ile kronikleşmenin önlenmesi ve ileride ateroskleroz gelişimi için olası bir risk faktörünün ortadan kaldırılmasının sağlanabileceği düşünülmüştür.

KAYNAKLAR

  1. Mattila KJ, Valtonen VV, Nieminen MS, Asikainen S. Role of infection as a risk factor for atherosclerosis, myocardial infarction, and stroke. Clin Infect Dis 1998; 26(3): 719-34. [Özet] [Tam Metin]
  2. Ossewaarde JM, Feskens EJ, De Vries A, Vallinga CE, Kromhout D. Chlamydia pneumoniae is a risk factor for coronary heart disease in symptom-free elderly men, but Helicobacter pylori and cytomegalovirus are not. Epidemiol Infect 1993; 120(1): 93-9. [Özet] [Tam Metin]
  3. Ngeh J, Anand V, Gupta S. Chlamydia pneumoniae and atherosclerosis-what we know and what we don't. Clin Microbiol Infect 2002; 8(1):2-13. [Özet] [Tam Metin] [PDF]
  4. Rosenfeld ME, Campbell LA. Pathogens and atherosclerosis: update on the potential contribution of multiple infectious organisms to the pathogenesis of atherosclerosis. Thromb Haemost 2011; 106(5): 858-67.
    [Özet] [Tam Metin]
  5. Shor A, Kuo CC, Patton DL. Detection of Chlamydia pneumoniae in the coronary arterial fatty streaks and atheromatous plaques. South Afr Med J 1992; 82(3): 158-61. [Özet]
  6. Jackson LA, Campbell LA, Kuo CC, et al. Isolation of Chlamydia pneumoniae from a carotid endarterectomy specimen. J Infect Dis 1997; 176(1): 292-5. [Özet] [Tam Metin]
  7. Danesh J, Wong Y, Ward M, Muir J. Risk factors for coronary heart disease and persistent infection with Chlamydia pneumoniae or cytomegalovirus: a population based study. J Cardiovasc Risk 1999; 6(6): 387-90. [Özet]
  8. Shor A, Phillips JI. Histological and ultrastructural findings suggesting an initiating role for Chlamydia pneumoniae in the pathogenesis of atherosclerosis. Cardiovasc J S Afr 2000; 11(1): 16-23. [Özet]
  9. Şanlıdağ T, Özkütük N, Akçalı S, Ütük O, Özbakkaloğlu B, Şeküri C. Aterosklerotik kalp hastalığı olan kişilerde Chlamydia pneumoniae seroprevalansı. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2004; 34(3): 175-7. [Özet] [Tam Metin]
  10. Pinar A, Oç M, Akyön Y, et al. The presence of Chlamydophila pneumoniae, Helicobacter pylori and cytomegalovirus in human atherosclerosis detected by molecular and serological methods. Mikrobiyol Bul 2004; 38(3): 213-22.
    [Özet] [Tam Metin]
  11. Yavuz MT, Yavuz O, Yazici M, et al. Interaction between Chlamydia pneumoniae seropositivity, inflammation and risk factors for atherosclerosis in patients with severe coronary stenosis. Scand J Clin Lab Invest 2006; 66(6): 523-34. [Özet]
  12. Al-Ghamdi A, Jiman-Fatani AA, El-Banna H. Role of Chlamydia pneumoniae, Helicobacter pylori and cytomegalovirus in coronary artery disease. Pak J Pharm Sci 2011; 24(2): 95-101. [Özet]
  13. Dowell SF, Peeling RW, Boman J, et al.; C.pneumoniae Workshop Participants. Standardizing Chlamydia pneumoniae assays: recommendations from the Centers for Disease Control and Prevention (USA) and the Laboratory Centre for Disease Control (Canada). Clin Infect Dis 2001; 33(4): 492-503. [Özet] [Tam Metin] [PDF]
  14. Porqueddu M, Spirito R, Parolari A, et al. Lack of association between serum immunoreactivity and Chlamydia pneumoniae detection in the human aortic wall. Circulation 2002; 106(21): 2647-8. [Özet] [Tam Metin] [PDF]
  15. Gutiérrez J, de Dios Luna J, Linares J, et al. Relationship between peripheral arterial occlusive disease (PAOD) and chronic Chlamydophila (Chlamydia) pneumoniae infection. A meta-analysis. Thromb Haemost 2005; 93(6): 1153-60.
    [Özet]

İletişim (Correspondence):

Prof. Dr. Ömer Poyraz,

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi,

Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı,

58140, Sivas, Türkiye.

Tel (Phone): +90 535 743 9613,

E-posta (E-mail): opoyraz@cumhuriyet.edu.tr

Yazdır